Eindhoven, Museumpark Vonk

Van Eindhoven Museum naar Museumpark Vonk  

Eindhoven Museum bestaat sinds 2012 en is een samenvoeging van het Kempenland Museum en het preHistorisch Dorp. De collectie van het Kempenland Museum (circa 25.000 objecten) ligt sinds die tijd opgeslagen in afwachting van een nieuw onderkomen. Onder de naam Museumpark Vonk gaat het museum een nieuwe fase in, waarbij het preHistorisch Dorp wordt uitgebreid en transformeert tot een nieuw museumconcept. Onderdeel van deze transformatie is de realisatie van een museumgebouw dat ruimte biedt aan een introshow, een tentoonstellingsruimte en een werkplaats. In deze laatste ruimte bouwen bezoekers samen met het museum aan wonderlijke bouwsels, die de belangrijkste historische gebeurtenissen van de stad en regio Eindhoven verbeelden. Deze bouwsels worden na voltooiing in het museumpark geplaatst.

Vooruitstrevend opdrachtgeverschap

Eindhoven Museum heeft als opdrachtgever bewust aangestuurd op een gebouwontwerp waarbij zoveel mogelijk biobased materialen, hergebruik van water en natuurlijke ventilatietechnieken worden toegepast. Eindhoven Museum heeft architect Marco Vermeulen de opdracht gegeven om het gebouw te ontwerpen, vanwege zijn ervaring met houtbouw en affiniteit met biobased-materiaaltoepassingen. Door het gebruik van biobased materialen ontstaat er een natuurlijke verbinding met de bestaande historische gebouwen van het preHistorisch Dorp. Veel materialen, zoals hout en leem, die vroeger werden gebruikt, worden weer opnieuw toegepast, onder andere met behulp van nieuwe technieken. Volgens Rennen gebruikten mensen vroeger materialen uit de directe omgeving om hun huizen te bouwen. “Met biobased gaan we voor een deel terug naar die traditie: een mooi voorbeeld van hoe het verleden ook lessen bevat voor de toekomst”, zo stelt Rennen.

Locatie

Het preHistorisch Dorp is gelegen in de Genneper Parken, een van de groene wiggen van Eindhoven. Het gebied biedt als agrarisch cultuurhistorisch landschap een terugblik in de tijd. De Genneper Hoeve, de Genneper Watermolen en het Clarissenklooster vertellen allemaal een deel van de ontstaansgeschiedenis van de regio. Het nieuwe museumgebouw is gepland op de locatie waar zich nu het trainingscircuit van rijschool Leeuw bevindt. Door dit circuit te verplaatsen naar een andere locatie, kan de huidige asfaltvlakte worden omgevormd tot museumpark en openbaar toegankelijk park. De landschappelijke herinrichting hiervan is gebaseerd op de situatie van ongeveer twee eeuwen geleden, zodat het goed aansluit bij het historische karakter van de omgeving. Het museumgebouw staat daarom ook, in lijn met de oorspronkelijke verkavelingsstructuur, loodrecht op de beek. Gebouw en landschap zijn dan ook in samenhang met elkaar ontworpen en versterken elkaar.

Ontwerp

Het museumgebouw is onderdeel van de (nieuwe) groene omgeving, zowel in materiaalgebruik als in vorm. De daktuin wordt gedragen door houten kolommen, houten spanten en kruislaagshouten dakplaten. De spanten zijn ten opzichte van elkaar gedraaid waardoor het dakvlak een sculpturale dubbele kromming krijgt. Bij de werkplaats en de introshow ontstaan hierdoor hogere ruimtes, bij het restaurant en de kantoren zijn de ruimtes juist lager en intiemer. De dichte geveldelen zijn gemaakt van gepigmenteerde kalkhennep dat in lagen wordt aangebracht, verwijzend naar het lokale bodemprofiel. Het groene dak met inheemse planten en struiken is toegankelijk voor bezoekers en biedt een mooi uitzicht.

Klimaat en water

Het museumgebouw wordt zoveel mogelijk op een natuurlijke manier geklimatiseerd. In de twee hoogste delen van het gebouw bevinden zich grote ventilatieluiken die het grootste deel van het jaar geopend zijn. Alleen bij een te lage of te hoge buitentemperatuur worden de luiken gesloten en wordt het gebouw via vloerverwarming en bodemwarmte respectievelijk verwarmd of gekoeld. Het sanitaire afvalwater wordt in een helofytenfilter gezuiverd waarna het op het dak wordt gepompt. Hier wordt het samen met regenwater zo lang mogelijk vastgehouden om het groendak in drogere tijden van water te kunnen voorzien.

(Visualisaties zijn vrij te gebruiken onder voorwaarde van naamsvermelding: Ontwerp: Studio Marco Vermeulen.)